Overheid werkt nog steeds aan het afzwakken van de beveiliging van chatberichten

Bronnen van NOS melden dat de Nederlandse overheid nog steeds werkt aan plannen om encryptie van chatberichten af te zwakken. Dit ondanks dat het kabinet in 2016 aangaf niet aan encryptie van chatapps wilde komen.

Wat is encryptie?

Veel chatapps maken gebruik van end-to-end encryptie, ook wel versleuteling genoemd). Door deze beveiliging worden berichten onleesbaar gemaakt voor iedereen behalve de verzender en de ontvanger. Dat gebeurt de hand van een willekeurig algoritme dat een woord al ‘Goedendag’ omzet naar een hoop letters en cijfers bijvoorbeeld ‘Ko9de57Nhe’. Alleen jij en de ontvanger hebben de speciale sleutel die nodig is om de berichten te ontgrendelen en te lezen.

Bedrijven als WhatsApp kunnen de berichten dus niet lezen, maar ook de overheid en andere instanties kunnen er niet bij. Alleen als je de sleutel van de code hebt gekregen, kun je toegang tot de gegevens krijgen, en dat noemen we decoderen of decryptie.

WhatsApp, iMessage en Signal maken gebruik van end-to-end encryptie en Telegram alleen bij de geheime chats. Niet alleen chatapps maken gebruik van encryptie, ook banken werken ermee in hun online bankieren-omgeving. Je kan zo’n beveiligde website herkennen aan het slotje in de adresbalk.

Door deze beveiliging wordt jouw privacy gegarandeerd, maar ook die van activisten en journalisten in landen waar geen vrijheid van meningsuiting is. Er zijn natuurlijk ook andere partijen die door deze encryptie vrijuit kunnen praten en dat zijn criminelen, terroristen en hackers. Wil de overheid deze mensen afluisteren, dan is dat niet mogelijk. 

Encryptie van chats afzwakken

Het afzwakken van de beveiliging van chatberichten van bijvoorbeeld WhatsApp of Signal kan een overheid helpen om criminelen op te sporen. Inlichtingen- en opsporingsdiensten dringen al langer aan om versleutelde berichten te kunnen lezen omdat ze zo criminelen sneller kunnen opsporen. Bronnen van de NOS geven aan dat deze diensten “vrezen zij dat de nationale veiligheid in het geding is als dat niet gebeurt.”

Telefoonaanbieders en internetproviders moeten al hun netwerken aftapbaar maken voor deze inlichtingendiensten maar apps als WhatsApp en iMessage hoeven dat niet. Demissionair minister Grapperhaus heeft eerder al eens aangegeven dat ook deze apps af te luisteren moet zijn voor de overheid.

Mogelijke negatieve gevolgen

Volgens Rejo Zenger van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom, brengt het ministerie met zo’n maatregel de veiligheid van iedereen in gevaar, ook in Nederland: “Als de minister bedrijven dwingt om een achterdeur in te bouwen, maken criminelen daar vroeg of laat gebruik van.”

Ook de chatapps zullen hun manier van werken fundamenteel moeten aanpassen, want de sleutel om de encryptie te ontcijferen moet dan op een andere plek opgeborgen worden. Een plek waar hackers en criminelen mogelijk bij kunnen.

Standpunt van de Tweede Kamer

Het standpunt van de Tweede Kamer over deze kwestie kan je lezen op de website van de Tweede Kamer. Het komt erop neer dat ze in 2016 al aangaven dat het belang van encryptie te groot is. Vorig jaar nam de Tweede Kamer ook een motie aan waarmee een verbod op encryptie niet mogelijk is. Kees Verhoeven Tweede Kamer-lid van D66: “Dit onderwerp blijft maar terugkomen, terwijl de Tweede Kamer duidelijk heeft gemaakt dit niet te willen”. FVD-fractievoorzitter Thierry Baudet is niet blij met de kwestie: “Demissionair of niet: het kabinet mag mijn aangenomen motie niet zomaar terzijde schuiven.” Uiteraard zijn er ook partijen voor het afzwakken van de beveiliging zoals het Madeleine van Toorenburg Tweede Kamer-lid van CDA: “We zullen tot het laatste moment in de Kamer verdedigen dat criminelen zich hier niet achter kunnen verschuilen.” Het ministerie van Justitie en Veiligheid geeft aan dat het aan het nieuwe kabinet is om het onderwerp opnieuw op de agenda te zetten. Het standpunt van de Tweede Kamer zou dus gewijzigd moeten worden om de inlichtingendiensten de mogelijkheid te geven om versleutelde berichten toch te kunnen lezen.

Wil je weten welke politieke partijen voor of tegen het afzwakken van encryptie zijn? Dan kun je de stemwijzers en apps van de partijen erbij pakken. Androidworld heeft onlangs Matthijs Pontier, lijsttrekker van de Piratenpartij, gesproken over privacy, techbedrijven en de overheid. De podcast kun je hier beluisteren en hieronder bekijken. Wil je meer weten over het onderwerp privacy? Dan kun je hier alle interviews, opinie- en tip-artikelen en vaste rubrieken die in het teken stonden van de themaweek privacy op Androidworld terugvinden. Je kan hier terecht voor een uitgebreide vergelijking tussen WhatsApp, Signal, Facebook Messenger, en Telegram.  

Uiteraard zijn wij benieuwd naar jouw standpunt inzake het afzwakken van encryptie voor chatapps om de inlinchtingendiensten meer mogelijkheden te geven. Privacy of veiligheid? Wat is belangrijker voor jou? Of zijn privacy en veiligheid voor jou gelijk aan elkaar? Laat het ons weten in de reacties onder dit artikel.